Montepulciano należy do najwyżej położonych miast na wzgórzach w Toskanii (ponad 600 m).
Zbudowane jest na wąskiej grani. Wzdłuż niej biegnie
Corso, od którego opada ku murom szereg mrocznych alejek. Miasto do dziś pozostaje jednym z najprzyjemniejszych miejsc w Toskanii, idealnym na dłuższy pobyt, z doskonałymi szlakami pieszymi w okolicy i dyskretnie zorganizowanym przemysłem turystycznym.
Wspaniałą lokalizację Montepulciano uzupełnia niezwykle spójny zespół renesansowych pałaców i kościołów, odzwierciedlających wyjątkowy rozwój miasta po 1511 r. Wtedy to bowiem, po tymczasowym przymierzu ze Sieną, miasto związało swój los z Florencją. W tym samym roku Cosimo I Medyceusz przysłał
Antonia Sangallo Starszego, aby odbudował bramy i mury Montepulciano. Budowniczy dokonał tego w tak imponującym stylu, że rada miejska wynajęta go do pracy przy ratuszu i szeregu kościołów, natomiast miejscowa szlachta zleciła jemu i jego bratankowi,
Antoniowi Sangallo Młodszemu, oraz później, urodzonemu w Modenie
Vignoli, twórcy barokowych figur, budowę swych własnych pałaców. Dzieła tego tria, odznaczające się pewnością koncepcji i wykonania, umożliwiają interesujące porównanie z pracami Rossellina z Pienzy, ukończonymi około sześćdziesiąt lat wcześniej.
Pierwsza praca Sangalla, główna brama
Porta al Prato,
Piazza Grande
|
stoi na północnym krańcu miasta. Za bramą rozpoczyna się Corso, którego pałace natychmiast uwidaczniają więzi miasta z Florencją. Na pierwszym placu, z Albergo II Marzocco sąsiaduje kamienna kolumna z herbowym lwem (
murzocco) Florencji, natomiast po drugiej stronic ulicy kolejne lwie głowy ozdabiają
Palazzo Avignonesi (nr 91), prawdopodobnie wybudowany przez Vignolę. Sangallo pojawia się po raz drugi wraz z
Palazzo Cocconi (nr 70), naprzeciw
Palazzo Bucelli (nr 73), z rzymskimi i etruskimi płaskorzeźbami na cokole budynku. Tuż za tym gąszczem pałaców stoi kościół
Sant'Agostino, zaprojektowany przez kolejnego podopiecznego Medyceuszów,
Michelozza. On również wyrzeźbił dekoracyjny relief nad drzwiami.
Palazzo Comunale
|
Piazza Grande, ładny, lecz raczej pustawy rynek główny, ulokowany został w najwyższym punkcie wzniesienia. Najbardziej charakterystycznym budynkiem jest
Palazzo Comunale, XIII-wieczny pałac gotycki - ratusz, który Michelozzo uzupełnił wieżą i rustyką, naśladując Palazzo Vecchio we Florencji. Za niewielką opłatą można wspiąć się na wieżę, z której w pogodne dni rozciąga się widok ponoć aż po Sienę, 65 km na północny wschód. Dwa pozostałe pałace na placu zostały zaprojektowane przez Sangalla. Najbardziej nowatorski jest
Palazzo Tarugi obok fontanny z lwem i gryfem, z publiczną loggią ścinającą jedno naroże. Pierwotnie górne piętro było bardziej rozbudowane, ale później część ta została zamurowana. Bardziej zmysłowe rozkosze oczekują w
Palazzo Contucci, jednym z wielu rozsianych po mieście budynków służących za
contine do handlu winem, oferujących degustację i sprzedaż Vino Nobile na butelki. Sangallo nie zdążył się zabrać za budowę fasady
katedry, której zwykła cegła nieco blednie w zestawieniu z sąsiednimi pałacami. Wnętrze ma jednak prawdziwie renesansowy charakter i upstrzone jest rzeźbami Michelozza.
Piazza Grande, Duomo
|
San Biagio
|
Wchodziły one początkowo w skład nagrobka miejscowego sekretarza papieskiego. Rdzeń grobowca pozostał nadal przy drzwiach, lecz posągi są poustawiane w różnych kaplicach, a fryz zdobi ołtarz główny. Największy skarb tego kościoła, obraz ołtarzowy
Zwiastowanie Taddea di Bartolo, pochodzi z wcześniejszej epoki, gdy Montepulciano znajdowało się w orbicie wpływów Sieny.
Najwybitniejszym osiągnięciem Sangalla jest kościół pielgrzymkowy
San Biagio. W 1518 roku zlecono artyście wykonanie projektu tej świątyni. Aby się tam dostać, trzeba iść Via San Biagio prowadzącą z Porta di Grassi. Trwa to około pół godziny. Kościół jest drugim co do wielkości, po Bazylice św. Piotra w Rzymie, projektem pochodzącym z tych czasów. Antonio zajmował się nim do swej śmierci w 1534 roku. Jest jedną z najbardziej harmonijnych budowli renesansowych: doskonale wtopiony w krajobraz, o wystudiowanych proporcjach, zbudowany z miękkiego miodowego kamienia. Wewnątrz wrażenie psuje trochę dekoracja - beczkowe sklepienie pokryte jest otokowym malowidłem iluzjonistycznym. Rekompensuje to wyśmienita akustyka. Opodal znajduje się nieco mniej doskonały budynek, Canonica (kanonia), którą Sangallo opatrzył zgrabnym portykiem i podwójną loggią.